Posisi Duduk Tasyahud Akhir pada Salat Sekali Tasyahud (Studi Komparatif Empat Mazhab)
The Sitting Position of Final Tashahud in the One Tashahud Prayer (Comparative Study of Four Schools)
DOI:
https://doi.org/10.36701/fikrah.v2i1.2352Keywords:
Sitting Position, Tasyahud, Final, Comparative, Four Schools of ThoughtAbstract
This research aims to discover the opinions of four schools regarding the final tashahud sitting position in prayers performed with one tasyahud, as well as to discover the arguments used by each school in determining their opinion on the problem. The type of research used is qualitative research using library research methods (literature review). The approach used is normative approach and supported by a comparative approach method. Data analysis was conducted qualitatively using deductive methods. The results of the research show that the Maliki and Shafii schools are of the opinion that the final tashahud sitting position in the prayer performed with one tashahud is the tawaruk position, while the Hanafi and Hambali schools are of the opinion that the sitting position used is the iftirash position. For the opinions and arguments put by several schools, it appears that the strongest opinion is the Hanafi and Hambali schools which state that the sitting position performed is iftirash. This research is important in understanding the views of the four schools regarding the final tashahud sitting position in the prayer performed with one tashahud and its impact on efforts to enlighten muslims regarding tolerance in responding to differences of opinion that occur among scholars, especially in matters of jurisprudence.
Downloads
References
Buku:
Al-Albānī, Abū ‘Abdirraḥmān Muḥammad Nāṣir al-Dīn. Aṣlu Ṣifati Ṣalāti al-Nabiyyi Ṣallallāhu ‘Alaihi wa Sallama min al-Takbīr ilā al-Taslīm Kaannaka Tarāhā. Cet. I; Riyāḍ: Maktabah al-Ma’ārif, 1427 H/2006 M.
Al-Andalusī, Abū al-Walīd Muḥammad bin Aḥmad bin Muḥammad bin Aḥmad bin Rusyd. Bidāyatu al-Mujtahid wa Nihāyatu al-Muqtaṣid. Juz 1. Cet. I; al-Qāhirah: Dār Ibn al-Jauzī, 1441 H/2020 M.
Al-Bukhārī, Abū ‘Abdillāh Muḥammad bin Ismā’īl. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Cet. I; Dimasyqu: Dār Ibn Kaṡīr, 1423 H/2002 M.
Al-Bustī, Abū Ḥātim Muḥammad bin Ḥibbān. Ṣaḥīḥ Ibn Ḥibbān. Juz 7. Cet. I; Bairūt: Dār Ibn Ḥazm, 1433 H/2012 M.
Al-Ḥanafī, Abū Bakr bin Mas’ūd al-Kāsānī. Badāi’ al-Ṣanāi’ fī Tartīb al-Syarā’i’. Juz 1. Cet. I; Miṣr: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1427 H/2006 M.
Al-Ḥanafī, Badr al-Dīn al-‘Ainī Maḥmūd bin Aḥmad. al-Bināyah Syarḥ al-Hidāyah. Juz 2. Cet. I; Bairūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1420 H/2000 M.
Al-Ḥanbalī, Abū al-‘Abbās Aḥmad bin ‘Abdi al-Ḥalīm bin ‘Abdi al-Salām bin ‘Abdillāh bin Abī al-Qāsim bin Taymiyyah. Iqtiḍā’ al-Ṣirāṭ al-Mustaqīm li Mukhālafati Aṣḥābi al-Jaḥīm. Juz 1. Cet. VII; Bairūt: Dār ‘Ālim al-Kutub, 1419 H/1999 M.
Al-Ḥanbalī, Abū Muḥammad ‘Abdullāh bin Aḥmad bin Muḥammad bin Qudāmah al-Maqdisī. al-Mugnī. Juz 2. Cet. III; Riyāḍ: Dār ‘Ālim al-Kutub, 1417 H/1996 M.
Al-Ḥanbalī, Muḥammad bin ‘Abdillāh al-Zarkasyī. Syarḥ al-Zarkasyī ‘alā Mukhtaṣar al-Khiraqī. Juz 1. Cet. I; t.t.: Dār al-‘Abīkān, 1413 H/1993 M.
Ibnu Bāz, Abū ‘Abdillāh ‘Abdul ‘Azīz bin ‘Abdillāh. Kaifiyatu Ṣalāti al-Nabiyyi Ṣallallāhu ‘Alaihi wa Sallama. Al-Mamlakatu al-‘Arabiyyah al-Su’ūdiyyah: Wizāratu al-Syuūn al-Islāmiyyah wa al-Auqāf wa al-Da’wah wa al-Irsyād, 1423 H/2002 M.
Ibnu Qayyim Al-Jauziyyah, Abū ‘Abdillāh Muḥammad bin Abī Bakr bin Ayyūb. Zād al-Ma’ād fī Hadyi Khairi al-‘Ibād. Juz 1. Cet. III; Bairūt: Dār Ibn Ḥazm, 1330 H/2019 M.
Al-Madanī, Abū ‘Abdillāh Mālik bin Anas bin Mālik bin ‘Āmir al-Aṣbaḥī. al-Mudawwanah. Juz 1. Cet. I; Bairūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1415 H/1994 M.
Al-Mālikī, Abū ‘Abdillāh Muḥammad bin ‘Alī al-Māzirī. Syarḥ al-Talqīn, Juz 1. Cet. I; t.t.: Dār al-Garbi al-Islāmī, 1429 H/2008 M.
Al-Naisābūrī, Abū Bakr Muḥammad bin Isḥāq bin Khuzaimah. Ṣaḥīḥ Ibn Khuzaimah. Juz 1. Bairūt: al-Maktab al-Islāmī, 1439 H/2018 M.
Al-Naisābūrī, Abū al-Ḥusain Muslim bin al-Ḥajjāj. Ṣaḥīḥ Muslim. Juz 2. Cet. I; Turkiyā: Dār al-Ṭibā'ah al-'Āmirah, 1433 H/2012 M.
Al-Nasā’ī, Abū ‘Abdirraḥmān Aḥmad bin Syu’aib bin ‘Alī bin Sinān. Sunan al-Nasā’ī. Cet. II; Riyāḍ: Dār al-Ḥaḍārah, 1436 H/2015 M.
Al-Qurṭubī, Abū ‘Umar Yūsuf bin ‘Abdillāh bin Muḥammad bin ‘Abdi al-Bar. al-Istiżkār. Juz 1. Cet. I; Bairūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1421 H/2000 M.
Sālim, Abū Mālik Kamāl bin al-Sayyid. Saḥīḥ Fiqh al-Sunnah wa Adillatuhu wa Taudīḥu Mażahib al-Aimmah. Juz 1. al-Qāhirah: al-Maktabah al-Taufīqiyyah, 1424 H/2003 M.
Al-Sijistānī, Abū Dāwūd Sulaimān bin al-Asy'aṡ. Sunan Abī Dāwūd. Juz 2. Cet. I; t.t.: Dār al-Risālah al-'Ālimiyyah, 1430 H/2009 M.
Al-Syāfi’ī, Abū al-‘Abbās Aḥmad bin Muḥammad bin’Alī bin Ḥajar al-Haitamī. Tuḥfah al-Muḥtāj fī Syarḥ al-Minhāj. Juz 2. Miṣr: al-Maktabah al-Tijāriyyah al-Kubrā, 1357 H/1983 M.
Al-Syāfi’ī, Abū Zakariyyā Yaḥyā bin Syaraf al-Nawawī. al-Majmū’ Syarḥ al-Muhażżab. Libnān: Baitu al-Afkār al-Dauliyyah, 1430 H/2009 M.
Al-Syaibānī, Abū 'Abdillāh Aḥmad bin Muḥammad bin Ḥanbal. Musnad Aḥmad. Juz 4. Cet. I; al-Qāhirah: Dār al-Ḥadīs, 1416 H/1995 M.
Al-Ṭabrānī, Abū al-Qāsim Sulaimān bin Aḥmad. al-Mu'jam al-Kabīr. Juz 22. Cet. I; al-Qāhirah: Maktabah Ibn Taimiyyah, 1415 H/1994 M.
Al-Tirmiżī, Abū 'Īsā Muḥammad bin 'Īsā. Sunan al-Tirmiżī. Juz 1. Cet I; Bairut: Dar al-Garbi al-Islāmī, 1417 H/1996 M.
Al-‘Uṡaimīn, Abū ‘Abdillāh Muḥammad bin Ṣāliḥ. Liqā’ al-Bāb al-Maftūḥ. Juz 71. t.d.
Al-Ẓāhirī, Abū Muḥammad ‘Alī bin Aḥmad bin Sa’īd bin Ḥazm al-Andalusī. al-Muḥallā bi al-Āṡār, Juz 3. Bairūt: Dār al-Fikr, 1405 H/1984 M.
Disertasi, Tesis, dan Skripsi:
Karim, Jayadi. “Studi Komparatif Antara Mazhab Syafi’i dan Hanbali Tentang Tasyahud Dalam Salat”. Skripsi. Makassar: Fakultas Syariah STIBA Makassar, 2019.
Siregar, Dana Haris Jofta. “Posisi Duduk Tasyahud Pada Salat Subuh (Studi Komparatif Imam al-Syafi’i dan Imam Ahmad Bin Hanbal)”. Skripsi. Pekanbaru: Fakultas Syariah dan Hukum UIN Sultan Syarif Kasim, 2020.
Jurnal Ilmiah:
Adib, M. Afiqul. "Upaya Mendialogiskan Pendekatan Normatif dan Historis dalam Studi Islam", al-Tarbawi al-Haditsah: Jurnal Pendidikan Islam 7, no. 2 (2022): h. 87-97.
Arif, M. Syaikhul. "Studi Komparatif dalam Islam", Siyasah: Jurnal Hukum Tata Negara 4, no. 2 (2021): h. 26-40.
Fadhlina Arief Wangsa dan Nurul Iqram Asdar. “Tasyahud Ahir Kajian Teks Hadis Rasulullah saw.”, Jurnal Ushuluddin 25, no. 1 (2023): h. 68-84.
Mustofa, Imron. “Jendela Logika dalam Berfikir: Deduksi dan Induksi sebagai Dasar Penalaran Ilmiah”, El-Banat: Jurnal Pemikiran dan Pendidikan Islam 6, no. 2 (2016): h. 122-142.
Ridwan, Muannif dkk. “Pentingnya Penerapan Literature Review pada Penelitian Ilmiah”, Jurnal Masohi 2, no. 1 (2021): h. 42-51.
Rijali, Ahmad. “Analisis Data Kualitatif”, Jurnal Alhadharah 17, no. 33 (2018): h. 81-95.
Waruwu, Marinu. “Pendekatan Penelitian Pendidikan: Metode Penelitian Kualitatif, Metode Penelitian Kuantitatif dan Metode Penelitian Kombinasi (Mixed Method)”, Jurnal Pendidikan Tambusai 7, no. 1 (2023): h. 2896-2910.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Muh. Ikhsan Andi Mappiasse, Ronny Mahmuddin, Arfanq Arfan

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.