Syirkah al-Wujūh Perspektif Mazhab Syafii dan Mazhab Hambali
Syirkah al-Wujūh from the Perspective of the Shafi'i and Hanbali Schools of Thought
Abstract
Syirkah al-Wujūh is a partnership contract between two individuals who do not possess capital but rely on their social reputation and credibility in the community. This study aims to understand the concept of syirkah al-wujūh from the perspectives of the Shafi'i and Hanbali schools and to determine which opinion is more authoritative between them. This research employs a qualitative descriptive approach (non-statistical), focusing on the study of textual sources using normative and comparative approaches. It examines various aspects by relying on secondary sources from the Qur’an, Hadith, and the views of scholars in fiqh literature discussing syirkah al-wujūh. The findings of this research are as follows: First, according to the Shafi'i school, syirkah al-wujūh is a cooperation contract between two parties who share the profits obtained from purchasing goods based on their social reputation. Meanwhile, the Hanbali school defines syirkah al-wujūh as a partnership between two or more individuals who share profits from goods purchased on a deferred payment basis, relying on their social credibility. Second, the two schools differ in their interpretation of the syirkah al-wujūh contract, leading to different legal rulings regarding its validity. The stronger opinion between the two ultimately refers to the general legislation on syirkah, as there is no explicit evidence permitting or prohibiting specific forms of syirkah, including syirkah al-wujūh. The implication of this research is that it can serve as a reference for resolving community issues related to syirkah al-wujūh and as a guideline for entrepreneurs or business practitioners facing similar situations.
References
Al-Anṣārī, Aḥmad bin Muḥammad bin ‘Alī. Kifāyah al-Nabīh fī Syarḥ al-Tanbīh. Juz 10. Cet. I. Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 2009.
Al-Bagawī, Al-Ḥasan bin Mas‘ud bin Muḥammad bin al-Farra’. Al-Tahżīb fī Fiqh al-Imām al-Syafi‘ī. Juz 4. Cet. I. Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1418.
Al-Bahūtī, Manṣūr bin Yūnus bin Idrīs. Kassyāf al-Qinā‘ ‘an Matn al-Iqnā‘. Riyad: Maktabah al-Naṣr al-Ḥadīṡah, 1388.
Al-Ba‘lī, Aḥmad bin ‘Abdillāh bin Aḥmad. Al-Rauḍ al-Nadī Syarḥ Kāfī al-Mubtadī. Riyad: Al-Mu’assasah al-Sa‘īdiyah, t.t.
Al-Dibyān, Dibyān. Al-Mu‘āmalāt al-Māliyyah Aṣālah wa Mu‘āṣirah. Cet. II. Buraydah: Al-Mu‘āmalāt al-Māliyyah Aṣalah wa Mu‘āṣirah, 1432.
Al-Gaffār, Muḥammad Ḥasan ‘Abd. Al-Qawā‘id al-Fiqhiyyah bayna al-Aṣālah wa al-Taujīh. Juz 6. Durūs Ṣauṭiyyah, t.t.
Al-Garnaī, Muḥammad bin Aḥmad bin Jazī. Qawānīn al-Aḥkām al-Syar‘iyyah wa Masāil al-Furū‘ al-Fiqhiyyah. Beirut: Dār al-‘Ilmi, 1386.
Al-Gaznawī, Umar bin Isḥāq bin Aḥmad, dan dkk. Al-Gurrah al-Munīfah fī Tahqīq Ba‘ḍ Masā’il al-Imām Abī Ḥanīfah. Cet. I. Mu’assassah al-Kutub al-Ṡaqāfah: 1406 H/ 1986 M, t.t.
‘Alīsy, Muḥammad. Manḥ al-Jalīl Syarḥ Mukhtaṣar Khalīl. Juz 6. Cet. I, t.t.
Al-Khaslān, Sa‘ad bin Turkī. Fiqh al-Mu‘āmalāt al-Māliyyah al-Mu‘āṣirah. Cet. I. Riyad: Dār al-Ṣami‘ī, 1433.
Al-Khin, Musṭafā. Al-Fiqh al-Manhajī ‘alā Mażhab Imām al-Syāfi‘i. Juz 7. Cet. IV. Damaskus: Dār al-Qalam, 1413.
Al-Maqdisiy, Abdullāh bin Qudāmah. Al-Kāfī fī Fiqh Imām Aḥmad bin Ḥanbal. Juz 2. Cet. I; Beirut: Dār al-Kutub al-Ilmiyyah, 1414.
———. Al-Mugnī. Juz 5. Cet. I. Kairo: Maktabah al-Qāhirah, 1388.
———. Al-Syarḥ al-Kabīr ‘alā al-Muqna‘. Juz 5. Beirut: Dār al-Kitāb al-‘Arabī, 1403.
Al-Mardāwī, Alī bin Sulimān bin Aḥmad. Al-Inṣāf. Juz 14. Cet. I. Kairo: Hajr li al-Ṭaba‘ah, 1415.
Al-Mawardī, Alī bin Muḥammad bin Muḥammad bin Ḥajīb. Al-Ḥāwīy al-Kabīr. Juz 6. Cet. I; Beirut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1419.
Al-Nawawy, Yaḥyā bin Syaraf bin Murrī. Raudhah al-Ṭālibīn wa ‘Umdah al-Muftīn. Juz 4. Cet. III. Damaskus: Al-Maktab al-Islāmī, 1412.
Al-Nawawy, Yaḥyā bin Syaraf bin Murry. Al-Majmū‘ Syarḥ al-Muhażżab. Juz 14. Cet. I. Kairo: Idārah al-Ṭaba‘ah al-Munīriyyah, 1347.
———. Kitāb al-Majmū‘ Syarḥ al-Muhażżab li al-Syirāzy. Juz 14. Cet. II. Riyad: Dār ‘Ālam al-Kutub, 1427.
Al-Qāsimī, Muḥammad ‘Assaf. Al-Aḥkām al-Fiqhiyyah fī al-Mażāhib al-Islāmiyyah al-Arba‘. Juz 2. Beirut: Dār Aḥyā’ al-‘Ulūm, 1409.
Al-Rāfi‘ī, Abd al-Karīm bin Muḥammad. Fatḥ al-‘Azīz bi Syarḥ al-Wajīz. Juz 10. Dār al-Fikr, 1431.
Al-Shaybani, Yaḥya bin Muḥammad bin Hubayrah. Ijma‘ al-Aimmah al-Arba‘ah wa Ikhtilāfuhum. Juz 2. Dārul Ulā, 1430.
Al-Syinqiṭī, Muḥammad bin Muḥammad al-Mukhtār. Syarḥ Zād al-Mustaqna‘. Cet. I. Durūs Ṣauṭiyyah, t.t.
Al-Syirbinī, Muḥammad bin Muḥammad al-Khaṭīb. Mugnī al-Muḥtāj ilā Ma‘rifah Ma‘ānī Alfāẓ al-Minhāj. Juz 3. Cet. I. Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1415.
Al-Ṭūsī, Muḥammad bin Muḥammad al-Gazalī. Al-Wasīṭ fī al-Mażhab. Juz 3. Cet. I. Kairo: Dār al-Salām, 1417.
Al-‘Uṡaimīn, Muḥammad bin Ṣāliḥ. Al-Syarḥ al-Mumti‘ ‘alā Zād al-Mustaqna‘. Juz 9. Cet. I. Mesir: Dār Bin Jauzī, 1427.
Al-Zarkasyī, Muḥammad bin ‘Abdillāh. Syarḥ al-Zarkasyī ‘alā Mukhtaṣar al-Khiraqī. Juz 4. Cet. I. Dār al-‘Abīkān, 1413.
Al-Zuḥailī, Wahbah bin Musṭafā. Al-Fiqh al-Islāmī wa Adillatuhu. Juz 4. Suriah: Dār al-Fiqr, 1404.
Ibn Abd al-Karīm, Abd al-Karīm bin Muḥammad. Al-‘Azīz Syarḥ al-Wajīz. Juz 5. Cet. I. Beirut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1417.
Ibn Kaṡīr, Abū al-Fidā’ Ismā‘īl bin Umar. Jāmi‘ al-Masānīd wa al-Sunan. Juz 2. Cet. II. Mekah: Dār Khaḍr, 1419.
Ibn Mufliḥ, Burhān al-Dīn. Al-Mabna‘ fī Syarḥ Muqna‘. Juz 4. Cet. I. Bairut: Dār al-Kutub, 1418.
Ibn Qāsim, Abdurraḥmān. Ḥāsyiah al-Rauḍ al-Murīb. Juz 5. Cet. I. 1397 H/ 1977 M, t.t.
Ibn Taimiyah, Abdullāh bin Abī al-Qāsim bin Muḥammad. Al-Fatāwā al-Kubrā li Ibni Taimiyah. Juz 4. Cet. I. Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1408.
Ibn Taimiyah, Aḥmad. Majmū‘ al-Fatāwā. Juz 30. Madinah: Majmu‘ al-Mulk Fahd, 1425.
Kementerian Agama Republik Indonesia. Al-Qur’an dan Terjemahnya. Bandung: Cordoba, 2017.
Majmū‘ah min Mu’allifīn,. Fiqh al-Muamalāt,. Juz 1. 1431 H/ 2010 M, 1431.
Nakhbah min Lugawiyyīn. Al-Mu‘jam al-Wasīṭ. Cet. II. Kairo: 1392 H/1972 M, t.t.
Jurnal
Faruk, Umar. “Perbandingan Kontekstualisasi Syirkah Wujuh Menurut Hanafiyah dan Syafi’iyah (Studi atas Sistem Dropshipper padaShopee), 1444H/2022M.” bachelorThesis, Fakultas Syariah dan Hukum UIN Syarif Hidayatullah Jakarta, 2022. https://repository.uinjkt.ac.id/dspace/handle/123456789/67339.
Hudoro, Prawito, Muhammad Findi A, dan Salahuddin El Ayyubi. “Faktor-Faktor yang Memengaruhi Pemilihan Pinjaman dengan Sistem Rente di Desa Studi Kasus : Desa Panulisan Timur Kecamatan Dayeuhulur Kabupaten Cilacap (Periode Tahun 2013-2014).” AL-MUZARA’AH 2, no. 2 (26 Desember 2014): 195–217. https://doi.org/10.29244/jam.2.2.195-217.
Johari, Elman. “IMPLEMENTASI SYIRKAH DALAM PERSPEKTIF HUKUM ISLAM.” JURNAL HUKUM SEHASEN 2, no. 2 (1 Desember 2019). https://jurnal.unived.ac.id/index.php/jhs/article/view/912.
Nufus, Zakiyatun. “Syirkah Dalam Pemahaman Ekonomi Islam Sebuah Solusi Permasalahan Permodalan.” At Taajir: Jurnal Ekonomi, Bisnis Dan Keuangan Syariah 1, no. 1 (2020): 103–11.
Rahim, Nuranna, dan Haslindah Haslindah. “MELIHAT BISNIS SEJAK DINI DALAM MENINGKATKAN PRODUKTIVITAS DENGAN MENGGUNAKAN METODE DROPSHIPPING DALAM PERSPEKTIF EKONOMI ISLAM (STUDI PADA MAHASISWA FEBI IAIN BONE).” AL-IQTISHAD: Jurnal Ekonomi 13, no. 1 (27 Maret 2022): 19–35. https://doi.org/10.30863/aliqtishad.v13i1.2537.
Rahmat, Rahmat, dan Fitriah Ningsih. “Sistem Syarikah Abdan Dalam Fikih Islam Dan Contoh Penerapannya Pada Era Kontemporer:” BUSTANUL FUQAHA: Jurnal Bidang Hukum Islam 2, no. 1 (22 April 2021): 130–47. https://doi.org/10.36701/bustanul.v2i1.327.
Ramona, Ramona. “Konsep Akad Syirkah Menurut Imam Syafi’i Dan Imam Hanbali.” Undergraduate, IAIN Parepare, 2022. https://repository.iainpare.ac.id/id/eprint/3404/.
Setiawan, Deny. “KERJA SAMA (SYIRKAH) DALAM EKONOMI ISLAM.” Jurnal Ekonomi 21, no. 03 (21 Desember 2013). https://festiva.ejournal.unri.ac.id/index.php/JE/article/view/1745.
Susamto, Burhanuddin. “Pendapat Al-Mazâhib Al-Arba’ah Tentang Bentuk Syirkah Dan Aplikasinya Dalam Perseroan Modern.” De Jure: Jurnal Hukum dan Syari’ah 6, no. 1 (Juni 2014): 10–19.


Copyright (c) 2025 Muttazimah Muttazimah, Kurnaemi Anita, Nur Ismi Auliah

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.