Kehalalan Janin yang Mati dalam Perut Hewan yang disembelih Perspektif Mazhab Hanafi dan Mazhab Hambali
The Ruling on Eating a Dead Fetus Found in the Belly of a Slaughtered Animal: A Comparative View of the Hanafi and Hambali Schools of Thought
DOI:
https://doi.org/10.36701/mabsuth.v1i1.2402Keywords:
Islamic Jurisprudence, Fetal Consumption Law, Comparative Legal Analysis.Abstract
The background of this study arises from the fiqh (Islamic jurisprudence) legal issue concerning the status of consuming a fetus of an animal that dies within its mother’s womb after the slaughtering process. This issue often generates differing opinions among Muslim communities, particularly regarding the legality of consuming such a fetus according to Islamic law. This research focuses on a comparative analysis of the opinions of the Hanafi and Hambali schools of thought (madhhabs). The objective of this study is to analyze the views of these two madhhabs regarding the legal status of consuming an animal fetus in the context of the slaughtering of its mother, as well as to explore the methods of legal reasoning (istinbāṭ al-ḥukm) employed by each madhhab. This research adopts a qualitative approach with a normative-comparative method. Data are collected through library research by examining classical fiqh sources from the Hanafi and Hambali madhhabs, along with relevant contemporary fiqh references. The data are then analyzed using descriptive-analytical and comparative approaches. The findings of this study indicate that the Hanafi madhhab prohibits the consumption of a fetus that dies inside its mother’s womb, except when the fetus is found alive and then slaughtered in accordance with Islamic legal procedures. In contrast, the Hambali madhhab permits the consumption of such a fetus if the mother is lawfully slaughtered, referring to the ḥadīth which states, “The slaughtering of the mother suffices as the slaughtering of the fetus.” The implications of this study are expected to provide both academic and practical contributions to the enrichment of Islamic legal scholarship, and to serve as a reference for the Muslim community, fatwa institutions, and Islamic legal practitioners in addressing contemporary fiqh issues related to the consumption of animal fetuses.
Downloads
References
Al-Qur’an al-karim.
Buku
Abdurraḥman bin Muḥammad bin Aḥmad bin Qudāmah Al-Maqdisi, Al-Syarḥ al-Kabīr‘ala al-Muqni‘, vol. 27. Mesir: Dar Hajr; Taqīy ad-Dīn at-Turkī, 1996.
Abu Abdillah Muḥammad bin Ismail bin Ibrahim bin Al-Mugirah Al-Ju'fi Al-Bukhari, ṣahih al-Bukhari, Cet. 1, vol. 3. Kairo : Dar At-Ta'sil. 1433 H / 2012 M.
Abū Dāwūd, Sulaimān ibn al-Asyʿaṡ al-Sijistānī. Sunan Abī Dāwūd. Beirut: Dār al-Fikr, 1410 H / 1990 M. Ibn al-Humām, Kamāl al-Dīn Muḥammad ibn ʿAbd al-Wāḥid. Fatḥ al-Qadīr. Juz 8. Beirut: Dār al-Fikr, 1315 H / 1897 M.
Abu Zahrah, Muḥammad bin Aḥmad bin Muḥammad, Uṣul Fiqh. Cairo: Dar al-Fikr al-Arabi, 1958 M.
Ahmad bin Al-Husain bin Ali bin Musa Al-Khusrawjirdiy Al-Khurasani, Abu Bakar Al-Baihaqi, Ma'rifah Al-Sunan wa al-atṡar, vol. 14, Beirut: Dar Qutaybah, 1412 H - 1991 M.
An-Nafrāwī, Aḥmad bin Ghānim bin Sālim Ibn Muhannā, Syihābuddīn Al-Azharī Al-Mālikī. Al-Fawākih al-Dawānī ‘alā Risālati Ibn Abī Zayd al-Qayrawānī. Vol. 1. Beirut: Dār al-Fikr, 1415 H / 1995 M.
As-Suyūṭī, Jalāluddīn ʿAbd al-Raḥmān ibn Abī Bakr. Jāmiʿ al-Jawāmiʿ. Cet. 2. Kairo: al Azhar al-Sharīf, 1426 H / 2005 M.
At-Tayyar, ʿAbdullāh bin Muḥammad bin Aḥmad. Wabl al-Ghamāmah fī Syarḥ ‘Umdah al-Fiqh li Ibn Qudāmah. Vol. 7. Cet. I. Riyadh: Dār al-Waṭan li al-Nasyr wa al-Tawzīʿ, 1429 H / 2008 M – 1432 H / 2011 M.
Al -Buhūṭī, Manṣūr ibn Yūnus ibn Idrīs. Kasyaf al-Qināʿ ʿan Matn al-Iqnāʿ, Juz 6. Beirut: ʿĀlam al-Kutub, 1983.
Al-Bukhārī, Abū ʿAbdillāh Muḥammad ibn Ismāʿīl ibn Ibrāhīm ibn al-Mughīrah ibn Bardizbah al-Juʿfī. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Edisi As-Sulṭāniyyah, jil. 1. Kairo: al-Maṭbaʿah al-Kubrā al-Amīriyyah, 1311 H.
Al -Bukhārī, Muḥammad ibn Ismāʿīl ibn Ibrāhīm ibn al-Mughīrah al-Juʿfī. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Cet. 1. Vol. 3. Kairo: Dār At-Ta’sīl 1433 H / 2012 M.
Direktorat Fatwa Kuwait, Unit Penelitian Ilmiah. Tanpa Judul. Kuwait: Direktorat Fatwa 1436 H / 2015 M.
Ibn Ḥajar al-ʿAsqalānī, Aḥmad ibn ʿAlī. Fatḥ al-Bārī Syarḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 9. Beirut: Dār al-Maʿrifah 1379 H.
Ibn Mājah, Abū ʿAbdillāh Muḥammad ibn Yazīd al-Qazwīnī. Sunan Ibn Mājah. Cet. 1. Beirut: Dār al-Risālah al-ʿĀlamiyyah, 1430 H / 2009 M.
Ibn Mājah, Abū ʿAbdillāh Muḥammad ibn Yazīd ibn Mājah al-Qazwīnī. Sunan Ibn Mājah, Vol. 1. Beirut: Dār al-Risālah al-ʿĀlamiyyah, 1430 H / 2009 M.
Ibn Manẓūr, Muḥammad ibn Mukarram. Lisān al-ʿArab. Cet. 3. Beirut: Dār Ṣādir 1414
Ibn Qudāmah, ʿAbd Allāh ibn Aḥmad. al-Mugnī, vol. 11. Kairo: Maktabat al-Qāhirah, 1968.
Ibn Qudāmah, Muwaffaq al-Dīn Abū Muḥammad ʿAbd Allāh ibn Aḥmad ibn Muḥammad ibn Qudāmah al-Maqdisī al-Ḥanbalī. al-Mugnī. Vol. 13. Riyadh: Dār ʿĀlam al-Kutub li al-Ṭibāʿah wa al-Nasyr wa al-Tawzīʿ, 1417 H / 1997 M.
Ibn Qudāmah, Muwaffaq al-Dīn Abū Muḥammad ʿAbd Allāh ibn Aḥmad. al-Mugnī, Juz 11. Kairo: Maktabat al-Qāhirah, 1968.
Ibnu Ḥazm. Al-Muḥallā bi al-Ātsār. Juz 6. Beirut: Dār al-Fikr, 1410 H / 1990 M.
Ibnu Rusyd, Bidayat al-Mujtahid wa Nihayat al-Muqtasid, vol. 2. Kairo: Dar al-Hadis, 2004.
al -Kāsānī, ʿAlāʾ al-Dīn Abū Bakr ibn Masʿūd al-Ḥanafī. Badāʾiʿ al-Ṣanāʾiʿ fī Tartīb al-Syarāʾiʿ. Cet. I. vol. 7. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah. 1327–1328 H.
Al -Kāsānī, ʿAlāʾ al-Dīn Abū Bakr ibn Masʿūd al-Ḥanafī. Badāʾiʿ al-Ṣanāʾiʿ fī Tartīb al-Syarāʾiʿ. Vol. 5. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, 1986.
Al -Kāsānī, ʿAlāʾ al-Dīn Abū Bakr ibn Masʿūd. Badāʾiʿ al-Ṣanāʾiʿ fī Tartīb al-Sharāʾiʿ. Vol. 5. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, 1986.
Al -Kāsānī, ʿAlāʾ al-Dīn Abū Bakr ibn Masʿūd. Badāʾiʿ al-Ṣanāʾiʿ fī Tartīb al- Sharāʾiʿ, vol. 5. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, 1986.
Al -Khin, Mustafa, Mustafa al-Bugha, dan Ali al-Shurbaji. al-Fiqh al-Manhajī ‘alā Madhhab al-Imām al-Shāfi‘ī. Cet. 4. Damaskus: Dar al-Qalam 1413 H / 1992 M.
Al -Khin, Mustafa, Mustafa al-Bugha, dan Ali Asy-Syarbaji. al-Fiqh al-Manhajī ‘alā Madhhab al-Imām al- Shāfi‘ī. Vol. 3. Damaskus: Dar al-Qalam li at-Tibaʿah wa an-Nasyr wa at-Tawziʿ 1413 H / 1992 M.
Al-Khuḍayr, ‘Abd al-Karīm, al-Waraqāt fī Uṣūl al-Fiqh karya Abū al-Ma‘ālī al-Juwaynī Mājah. Cet. 1. Beirut: Dār al-Risālah al-ʿĀlamiyyah, 1430 H / 2009 M.
Majmū‘ah min al-Mu’allifīn. Al-Durar al-Bahiyyah min al-Fatāwā al-Kuwaytiyyah. Vol. 10. Kuwait: Wizārat al-Awqāf wa al-Shu’ūn al-Islāmiyyah 1436 H / 2015 M.
al -Marghīnānī, Burhānuddīn. al-Hidāyah sharḥ Bidāyah al-Mubtadī, vol. 4. Beirut: Dār Iḥyāʾ al-Turāth al-ʿArabī, 1990 M.
Mausu‘ah al-Fiqh al-Islāmī. Mausu‘ah al-Fiqh al-Islāmī, Mausu‘ah Jamāl ʿAbd al-Nāṣir fī al-Fiqh al-Islāmī hingga jilid 10. Vol. 14. Kairo: Kementerian Wakaf dan Urusan Keislaman Mesir, 1440 H / 2019 M.
Al -Mawṣilī, ʿAbdullāh bin Maḥmūd bin Mawdūd. Al-Ikhtiyār li-Taʿlīl al-Mukhtār. Vol. 5. Kairo: Maṭbaʿat al-Ḥalabī; difoto ulang oleh Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, Beirut, cet. 1356 H / 1937 M.
Mughlathay al-Bakjariy al-Hanafi, ʿAlāʾ al-Dīn. Ad-Durr al-Manzhūm min Kalāmi al Muṣṭafā al-Maʿṣūm. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah, kira-kira 1400 H / 1980 M.
Muslim, Abū al-Ḥusain ibn al-Ḥajjāj. Ṣaḥīḥ Muslim. Vol. 6. Beirut: Dār Ṭūq al-Najāḥ, 1433 H.
Al -Qaradawi, Yusuf bin Abdullah bin Yusuf bin Abdullah., Al-Halal wal Haram fil Islam. Beirut: Al-Maktab al-Islami, 1993.
Al -Qaraḍāwī, Yūsuf. al-Ḥalāl wa al-Ḥarām fī al-Islām. Beirut: Al-Maktab al-Islāmī, 1993.
Al -Qurṭubī, Muḥammad ibn Aḥmad al-Anṣārī. Al-Jāmiʿ li Aḥkām al-Qur’ān. Juz 6. Kairo: Dār al-Kutub al-Miṣriyyah 1384 H / 1964 M.
al -Qurṭubī, Muḥammad ibn Aḥmad. al-Jāmiʿ li Aḥkām al-Qur’ān, vol. 6. Kairo: Dār al Kutub al-Miṣriyyah, 1964.
Al -Samarqandī, Abū al-Layth Naṣr bin Muḥammad bin Aḥmad bin Ibrāhīm. ‘Uyūn al-Masā’il. Vol. 1. Baghdad: Maṭbaʿat Asʿad, 1386 H / 1966 M.
Al -Samarqandī, Abū al-Layth Naṣr bin Muḥammad bin Aḥmad bin Ibrāhīm. ‘Uyūn al-Masā’il. Tahqīq: Ṣalāḥ al-Dīn al-Nāhī. Vol. 1. Baghdad: Maṭbaʿat Asʿad, 1386 H / 1966 M.
Al-Samarqandī, Abū al-Layth Naṣr bin Muḥammad bin Aḥmad bin Ibrāhīm al-Ḥanafī. ʿUyūn al-Masāʾil. Vol. 1. Baghdad: Maṭbaʿat Asʿad, 1386 H / 1966 M.
Al -Sarakhsī, Muḥammad ibn Aḥmad. al-Mabsūṭ. Juz 11. Beirut: Dār al-Maʿrifah, 1993.
Al -Sarakhsī, Shams al-Dīn Muḥammad ibn Aḥmad. al-Mabsūṭ, vol. 11. Beirut: Dār al Maʿrifah, 1993.
Sulaiman bin Ahmad Ath-Thabarani, Ar-Raudh Ad-Dānī “Al-Mu'jam Ash-Shaghīr”, vol. 1. Beirut: Al-Maktab Al-Islami, Dar Ammar, 1985.
Al -Tirmidhī, Muḥammad ibn ʿĪsā. Sunan al-Tirmidhī, Juz 4. Beirut: Dār Iḥyāʾ al-Turāth alʿArabī, 1980.
Utsmani, Muhammad Taqi. Buhuth fi Qadhaya Fiqhiyyah Mu'ashirah. Cet. II. Damaskus: Dar al-Qalam 1424 H / 2003 M.
Al -Wadi'I, Abu Abdurrahman Muqbil bin Hadi. Al-Jami' Ash-Shahih mimma Laisa fi Ash-Shahihain. Cet. 4; Yaman: Dar Al-Atsar li An-Nasyr wa At-Tawzi', 1434 H / 2013 M.
Al -Zaylaʿī, ʿUthmān bin ʿAlī al-Ḥanafī. Ṭabyīn al-Ḥaqāʾiq Syarḥ Kanz al-Daqāʾiq beserta Ḥāsyiyah al-Syilbī. Cet. 1. Vol. 5. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah 1999 M.
Jurnal Ilmiah
Tohir, M. dan Achmad Ghufron. “Bangkai Hewan Perspektif Al-Qur’an dan Sains.” Jurnal Al-Thiqah vol. 7 no. 1 2024.
Rahardjo, Satjipto. Ilmu Hukum. Bandung: Citra Aditya Bakti, 2000.
Bungin, Burhan. Penelitian Kualitatif: Komunikasi, Ekonomi, Kebijakan Publik, dan Ilmu Sosial Lainnya. Jakarta: Kencana Prenada Media Group, 2007.
Disertasi, Tesis, dan Skripsi:
Rionaldi, Muh. Hukum Berkurban dengan Hewan Hamil: Studi Komparasi Mazhab Syafi’i dan Mazhab Hanbali. Skripsi. Makassar: Jur. Syariah 2024.
Saleh, Malikul. Status Kehalalan Hewan dalam Tinjauan Mazhab Maliki dan Syafi’i. Skripsi. Makassar: Jur. Syariah 2023.
Situs dan Sumer Online
Al-Hamad, Hamad bin Abdillah bin Abdil Aziz. Durus Asy-Syaikh Hamad Al-Hamad. Pelajaran-pelajaran audio yang ditranskrip oleh situs islamweb.net. http://www.islamweb.net. Diakses 17 Juli 2025.
Muhammad Hasan Abdul Ghaffar, Syarh Ad-Durr An-Nadhid fī Ikhlās Kalimat At-Tawhid, http://www.islamweb.net, vol. 9.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Agung Sutrisno, Akhmad Hanafi Dain Yunta, Afrianto

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.