Hukum Menyentuh Bulu Anjing Menurut Imam Abū Ḥanīfah dan Imam al-Syāfi‘ī (Studi Komparasi)

The Law on Touching Dog Hair According to Imam Abū Ḥanīfah and Imam al-Syāfi‘ī (A Comparative Study)

Authors

  • A Muhammad Raihan Makmur Institut Agama Islam STIBA Makassar, Indonesia
  • Ahmad Syaripudin Institut Agama Islam STIBA Makassar, Indonesia
  • Muḥammad Istiqamah Institut Agama Islam STIBA Makassar, Indonesia

DOI:

https://doi.org/10.36701/mabsuth.v1i3.2520

Keywords:

Najis, dog hair, Abu Hanifa, Imam al-Shafi'i, comparative jurisprudence

Abstract

This study aims to analyse Imam Abū Ḥanīfah's views on the law of touching dog hair, analyse Imam al-Syāfi‘ī's views on the law of touching dog hair, and compare the two views to gain a comprehensive understanding of the basic differences and similarities in each of their legal arguments. This study employs a library research methodology with a normative and comparative approach. Data is analysed from various sources. The results of the study indicate that Imam Abū Ḥanīfah holds the view that dog fur is not inherently impure, except for its saliva. Meanwhile, Imam al-Syāfi‘ī argues that dogs are impure in their entirety, so that their entire body, including their fur, becomes impure when wet. The difference in opinion between the two imams is based on the difference in the arguments used and their respective methods of legal inference. Abū Ḥanīfah emphasises analogy and the principle of purity, while Imam al-Syāfi‘ī adheres more to the literal text of the hadith. The conclusion of this study is that Imam Abū Ḥanīfah and Imam al-Syāfi‘ī differ in their legal opinions regarding touching dog hair. The author tends to support Imam al-Syāfi‘ī’s opinion due to the stronger hadith basis, the consistency of the school of thought, and the need for caution in worship. The implications of this study highlight the importance of a Muslim’s caution in maintaining purity when interacting with dogs, especially in the context of worship such as prayer, which requires absolute purity from impurity.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Al-Qur’an al-Karim

Buku:

Ali, Zainuddin. Metode Penelitian Hukum. Cet. I. Jakarta: Penerbit Sinar Grafika, 2009.

Al-ʿAinī, Badr al-Dīn Maḥmūd ibn Aḥmad. Al-Bināyah Syarḥ al-Hidāyah. Beirut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, Tahkik: Aiman Ṣāliḥ Syaʿbān ,1st ed., 1420 H/2000 M.

Al-Asyqar, ‘Umar Sulaimān. Al-Madkhal ilā Dirāsah al-Madāris wa al-Mażāhib al-Fiqhiyyah. Cet.II. al-Urdun: Dār al-Nafā’is li al-Nasyr wa al-Tauzī‘, 1418 H/1998 M.

Al-Bukhārī, Abū ‘Abdillāh Muḥammad ibn Ismā‘īl al-Ju‘fī. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Juz 2. Cet. V. Damaskus: Dār Ibn Kaṡīr, Dār al-Yamāmah, 1414 H/1993 M.

Hartono, Metodologi Penelitian. Cet. I. Pekanbaru: Zanafa Publishing, 2019.

Ḥalāwah, Muḥammad ibn ‘Alī. Al-Jāmi‘ li Aḥkām al-Ṭahārah: Dirāsah Fiqhiyyah Hadīṡiyyah Muqāranah. Ditinjau dan diberi pengantar oleh Muṣṭafā ibn al-‘Adawī. Ṭanṭā – Mesir: Maktabat Makkah, Cet. I, 1436 H/2015 M.

Ibn Kaṡīr, ‘Imād ad-Dīn Abū al-Fidā’ Ismā‘īl ibn ‘Umar. Tafsīr Ibn Kaṡīr. Juz VIII. Cet. I. Beirut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1419 H/1992 M.

Kementerian Agama. Al-Qur’an dan Terjemahannya. Edisi Penyempurnaan. Jakarta Timur: Penerbit Lajnah Pentashihan Mushaf al-Qur’an, 2019.

Al-Kāsānī, ‘Alā’ al-Dīn Abū Bakr ibn Mas‘ūd. Badā’i al-Ṣanā’i fī Tartīb al-Syarā’i. Cet. I, 1327–1328 H. 7 jilid. Juz 1–2 dicetak di Maṭba‘ah Syarikah al-Maṭbū‘āt al-‘Ilmiyyah, Miṣr; Juz 3–7 di Maṭba‘ah al-Jamāliyyah, Mesir. Disalin ulang oleh Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah dan lainnya.

Al-Lajnah al-Dā’imah li al-Buḥūṯ al-‘Ilmiyyah wa al-Iftā’. Fatāwā al-Lajnah al-Dā’imah – al-Majmū‘ah al-Ūlā. Disusun oleh Aḥmad ibn ‘Abd al-Razzāq al-Duwaisy. 26 Juz. Riyāḍ: Ri’āsah Idārah al-Buḥūṯ al-‘Ilmiyyah wa al-Iftā’, al-Idārah al-‘Āmmah li al-Ṭibā‘ah, tanpa tahun

Majmū‘ah min al-Mu’allifīn. Al-Mausū‘ah al-Fiqhiyyah al-Kuwaitiyyah. Cet.II, 45 jilid. Kuwait: Wizārat al-Auqāf wa al-Syu’ūn al-Islāmiyyah, 1404–1427 H.

Majmū‘ah min al-‘Ulamā’. Al-Fiqh al-Muyassar fī Ḍaw’i al-Kitāb wa al-Sunnah. Madinah: Mujamma‘ al-Mālik Fahd li-Ṭibā‘at al-Muṣḥaf al-Syarīf.

Al-Naisābūrī, Muslim ibn al-Ḥajjāj al-Qusyairī Abū Ḥusain. Ṣaḥīḥ Muslim. Cet. I. Kairo: Maṭba‘ah ‘Īsā al-Bābī al-Ḥalabī, 1373 H/1955 M.

Al-Naisābūrī, Muslim ibn al-Ḥajjāj al-Qusyairī. Ṣaḥīḥ Muslim. Tahkik oleh Muḥammad Ḍihnī Afandī, Ismā‘īl al-Ṭarābulusī, Aḥmad Rif‘ah al-Qarah Ḥiṣārī, Muḥammad ‘Izzah al-Zafrānbūlīwī, dan Abū Ni‘matillāh Muḥammad Syukrī al-Anqarawī. Edisi cetak ulang oleh Muḥammad Zuhair al-Nāṣir. Cet. I. Beirut: Dār Ṭauq al-Najāh, 1433 H.

Al-Nawawī, Abū Zakariyyā Muḥyī al-Dīn Yaḥyā ibn Syaraf. Al-Minhāj Syarḥ Ṣaḥīḥ Muslim ibn al-Ḥajjāj. Cet. II. Beirut: Dār Iḥyā’ al-Turāṡ al-ʿArabī, 1392 H.

Al-Nawawī, Abū Zakariyyā Muḥyī al-Dīn Yaḥyā ibn Sharaf. Al-Majmū‘ Syarḥ al-Muhażżab. Kairo: Idārah al-Ṭibāʿah al-Munīriyyah, Disalin ulang oleh Dār al-Fikr, Beirut, dalam 20 jilid (termasuk takmilah oleh al-Subkī dan al-Muṭīʿī), 1344–1347 H.

Sālim, Abū Mālik Kamāl ibn al-Sayyid. Ṣaḥīḥ Fiqh al-Sunnah wa Adillatuhu wa Tauḍīḥ al-Mażāhib al-A’immah. tt.

Sugnāqī, Ḥusain ibn ʿAlī al-Ḥanafī. Al-Nihāyah fī Syarḥ al-Hidāyah (Syarḥ al- Bidāyah al-Mubtadī), 25 Juz, Tahkik: Rasā’il Mājistīr – Markaz al-Dirāsāt al-Islāmiyyah bi-Kulliyyat al-Syarīʿah wa al-Dirāsāt al-Islāmiyyah, Jāmiʿah Umm al-Qurā. 1435–1438 H.

Sābiq, Sayyid. Fiqh al-Sunnah. Cet.III. Beirut: Dār al-Kitāb al-‘Arabī, 1397 H/1977 M.

Al-Syāfi‘ī, Muḥammad ibn Idrīs. Al-Umm, 8 jilid dalam 5 volume. Cet. II. Beirut: Dār al-Fikr, 1403 H/1983 M. Dicetak ulang 1410 H/1990 M.

Al-Żahabī, Syams al-dīn Muḥammad ibn Aḥmad ibn ‘Uṡmān. Siyar A‘lām al-Nubalā’. Juz VI. Cet.III. Beirut: Mu’assasah ar-Risālah, 1405 H/1985 M.

Al-Zuḥailī, Wahbah ibn Muṣṭafā. Al-Fiqhu al-Islāmī wa Adillatuhu. Cet. I. Dimasyq: Dār al-Fikr, tt.

Situs dan Artikel Ilmiah:

Halodoc. “Waspada, Ini 4 Bahaya Air Liur Anjing untuk Kesehatan.” Official Website of Halodoc. (8 Juni 2025).

Tulhidayah, Radhiah, dan Ahmad Syaripudin. “Tinjauan Fikih Taharah terhadap Penyandang Disabilitas (Studi Buku Fikih Penguatan Penyandang Disabilitas).” Al-Qiblah: Jurnal Studi Islam dan Bahasa Arab 2, no. 4 (2023): 404–428.

Skripsi:

Arif, Nurul Afriani. Identifikasi Molekuler Bakteri Pada Saliva Anjing (Canis lupus familiaris) Ras Siberian Husky. Skripsi, Fak. Sains dan Teknologi, UIN Alauddin Makassar, 2018.

Kamaruddin, Nor Adilah binti. “Studi Analisis Pendapat Imam Mālik dan Imam Al-Syāfi‘ī tentang Hukum Menyentuh Anjing.” Skripsi, Fak. Syariah dan Hukum UIN Sultan Syarif Kasim Riau, 2017.

Mansur, Nur Ashlihah. “Pemeliharaan Anjing dalam Perspektif Hadis.” Skripsi, Fak. Ushuluddin UIN Syarif Hidayatullah Jakarta, 2017.

Markose, Rendi Yan. “Hukum Air Liur Anjing dalam Perspektif Imam Al-Syāfi‘ī dan Imam Mālik.” Skripsi, Fak. Syariah dan Hukum UIN Sultan Syarif Kasim Riau, 2024.

Downloads

Published

2025-11-28