Hukum Tes Swab saat Berpuasa untuk Deteksi Covid-19 pada Bulan Ramadan (Studi Fatwa MUI No. 23 tahun 2021)

Law for Swab Tests while Fasting for Detection of Covid-19 in the Month of Ramadan (Study of MUI Fatwa Number 23 of 2021)

  • Nur Annisa Anzar Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA) Makassar, Indonesia
  • Ahmad Syaripudin Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA) Makassar, Indonesia
Keywords: law, swab test, ramadan fasting, covid, MUI fatwa

Abstract

This research aims to find out and analyze Fatwa of the Indonesian Ulema Council number 23 in 2021 regarding the law on implementing swab tests while fasting to detect the presence of Covid-19 during the month of Ramadan. The problems that the author raises in this research are: First, what is the description of the swab test procedure. Second, what is the Fatwa of the Indonesian Ulema Council regarding the law regarding swab tests when fasting to detect Covid-19. This type of research is library research, with a qualitative descriptive method and using a normative juridical approach and a conceptual approach. The research results found were as follows; First, the swab test is part of the PCR (Polymerase Chain Reaction) test which is used to get a diagnosis of whether someone is infected with the Covid-19 virus or not and is one of the tests that is considered to have the most accurate results. The swab test is carried out by inserting a device in the form of Dacron/rayon into the throat through a person's mouth (oropharynx) and nose (nasopharynx). Second, Fatwa of the Indonesian Ulema Council number 23 in 2021 stipulates that swab tests may be carried out and do not break the fast, in this case it is one of the health protocols during the Covid-19 pandemic in order to break the chain of transmission of Covid-19, including during the month of Ramadan and Muslims who are fasting are allowed to take a Swab test to detect Covid-19.

References

Al-Qur’an dan Terjemahnya
Abdillah, Sultan. Risalah Puasa. Cet. I; t.t.: Guepedia, 2021.
al-Anṣārī, Zakaria. Tuḥfah al-Rāgibīn fī Bayān Amr al-Ṭawā’in, terj. Fuad Syaifuddin Nur, Fikih Pandemi. Jakarta: Turos, 2020.
al-Bukhāri, Abī Abdillāh Ibn Ismā’il. Ṣaḥīḥ Bukhāri. Cet. I; Beirut: Dār Ibn Kaṡīr, 1443 H/2002 M.
al-Bukhāri, Abī Abdillāh Ibn Ismā’īl. al-Tarikh al-Kabīr. Cet. I; Dekkan: Dāirah al-Ma’ārif al-‘Uṡmaniyah, 256 H/869 M.
al-Baihaqī, Abū Bakr. al-Sunan al-Kubra, Juz 4. Cet. 3; Beirut: Dār al-‘Ilmiyyah, 1424 H/2003 M.
al-Sa’dī, ‘Abdurraḥmān bin Nāṣir. Taisīr al-Karīm al-Raḥmān. Cet II; Riyadh: Dār al-Salām, 1442 H/2002 M.
al-Ṣabūnī, Muḥammad ‘Alī. Rawāi’u al-Bayān, Juz 1. Cet. I; Qahirah: Dār al-Salām, 1440 H/2019 M.
Alodokter, “Mengenal Tes PCR untuk Mendiagnosis Covid-19”, Situs Resmi Alodokter, https://www.alodokter.com/mengenal-tes-pcr-untuk-mendiagnosis-covid-19 (19 Mei 2022).
al-Nadawī, ‘Alī Ahmad, al-Qawaid al-Fiqhiyah, Mafhumuha, Nasyatuha, Tatawwuruha, Damaskus: Dar al-Qalam. t.th.
al-Nawāwī, Abī Zakariyā Yaḥyā bin Syaraf. Rauḍatu al-Ṭālibīn wa ‘Umdatu al-Muftīn. Cet. I; Beirut: Dār ‘Alam al-Kutub, 1423 H/2003 M.
al-Ramlī. Nihāyatu al-Muḥtāj ila Syarḥ al-Minhāj, Juz 2. t. Cet; Qahirah: Dār al-Ḥadīṡ, 1438 H/2017 M.
al-‘Uṡaimin, Muḥammad bin Ṣāliḥ bin Muḥammad. Syarhu al-Mumti’ ‘ala Zādi al-Mustaqni’, Juz 6. Cet. I; Saudi: Dār ibn al-Jauzi, 1442-1428 H.
al-Ṣalāḥ, Ibn. Kitāb al-Fatwa wa Ikhtilāf al-Qaulain wa al-Wajhain. Cet. II; Qahirah: Dār ibn ‘Affān, 1433 H/2012 M.
Amru, Abu Maryam Kautsar. Memantaskan Diri Menyambut Bulan Ramadhan. Cet. I; t.t.: Kautsar Amru Publishing, 2018.
Arifin, Gus. Dalam Naungan Bulan Penuh Kemuliaan Fikih Ramadan 4 Mazhab. Cet. I; Jakarta: Quanta, 2020.
Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementrian Pendidikan dan Kebudayaan Republik Indonesia, KBBI Daring, https://kbbi.kemdikbud.go.id/entri/ramadan (02 Agustus 2021).
Cleveland Clinic, “Covid-19 and PCR Testing”, Situs Resmi Cleveland Clinic, https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/21462-covid-19-and-pcr-testing (16 Mei 2022).
Daud, Abu. Sunan Abu Daud, Juz 4. Cet. I; t.t., Dār al-Risālah al-‘Alamiyah, 1430 H/2009 M.
Elisa Coden, dkk.,“Optimum Naso-oropharyngeal Swab Procedure for COVID-19: Step-by-Step Preparation and Technical Hints”, The Laryngoscope (Juli 2020): h. 1-4.
Fakultas Farmasi Universitas Gadjah Mada, “Perlunya Peningkatan Sistem Imun pada Pandemi COVID-19”, Situs Resmi Fakultas Farmasi Universitas Gadjah Mada, https://farmasi.ugm.ac.id/id/perlunya-peningkatan-sistem-imun-pada-pandemi-covid-19/ (18 September 2021).
Farmaku, “Pentingnya Swab Test Antigen, Seberapa Akurat Deteksi COVID-19?”, Situs Resmi Farmaku. https://www/google.com/amp/s/www/farmaku.com/artikel/swab-test-antigen/amp/ (06 Maret 2022).
Gunawan, Anton. Cara Indonesia Menangani Pandemi Covid-19 dan Dampaknya Terhadap Perekonomian. Cet. I; Jakarta: Gramedia Pustaka Utama, 2020.
Hermina Hospitals, “Perbedaan Rapid Test, Swab Test, dan PCR”, Situs Resmi Hermina Hospitals. https://herminahospitals.com/id/articles/perbedaan-rapid-test-swab-test-dan-pcr (23 Juli 2021).
Ibrāhīm, Muḥammad Yusrī. Fiqhu al-Nawāzil lil Aqliyāt al-Maslamah, Juz 2. Cet. I; Qahirah: Dār al-Yusrī, 1434 H/2013 M.
Jamaluddin, Syakir. Kuliah Fiqh Ibadah. Cet. VI; Yogyakarta: t.p., 2019.
Khālid bin ‘Alī al-Musyaiqiḥ, al-Mufṭirāt al-Mu’āṣirah.
Kementerian Kesehatan Direktorat Promosi Kesehatan dan Pemberdayaan Masyarakat, “Yuuk.. Berkenalan dengan 3 T”, Situs Resmi Kementerian Kesehatan Direktorat Promosi Kesehatan dan Pemberdayaan Masyarakat, https://promkes.kemkes.go.id/yuuk-berkenalan-dengan-3-t (16 Mei 2022).
“Laboratorium Covid-19 Minimal Berstandar Biosaafety Level 2”, Situs Resmi Komite Penanganan Covid-19 Dan Pemulihan Ekonomi Nasional, https://covid19.go.id/p/berita/laboratorium-covid-19-minimal-berstandar-biosafety-level-2 (05 Juli 2021).
Laksana, Endri Nugraha. Berpuasa Seperti Nabi: Fikih Praktis Ramadhan. Cet. I; Yogyakarta: Interlude, 2017.
Masrul, dkk. Pandemik Covid-19: Persoalan dan Refleksi di Indonesia. Cet. I; Riau: Yayasan Kita Menulis, 2020.
Menteri Kesehatan, “Keputusan Menteri Kesehatan Republik Indonesia Nomor HK.01.07/MENKES/413/2020 tentang Pedoman Pencegahan dan Pengendalian Corona Virus Disease 2019 (Covid-19)”, dalam Keputusan Kementerian Kesehatan Republik Indonesia. Jakarta: 2020.
Moh. Sobirin, “Implikasi Ibadah Puasa Menurut Al-Ghazali dan Relevansinya dalam Mengatasi Dampak Wabah Covid-19”, La Tahzan: Jurnal Pendidikan Islam 13, no. 1 (Mei 2021): h. 83-96.
Muslim bin Muḥammad bin Majῑd ad-Dausῑrῑ, Al-Mumti’ Fῑ Al-Qawāid Al-Fiqhiyyah, 1st ed. Riyādh: Dār al-Zidnῑ, 1428.
Muḥammad Ṣidqī bin Muḥammad al-Burnū, al-Wajīz fī Īḍāḥi Qawā’id al-Fiqh al-Kulliyyah. Cet. 4; Buraydah: Muassasah al-Risālah, 1416 H/1996 M.
Muhammad, B. Ali. Ensiklopedia Rukun Islam Seri Syahadat:Puasa, Juz 3. t. Cet; Borobudur Inspira Nusantara, t.th.
Nasution, Khoiruddin. Pengantar Studi Islam. Yogyakarta: Academia dan Tazzafa, 2009.
Portal Informasi Indonesia, “Kapan dan Bagaimana Tes Swab Dilakukan”. Situs Resmi Portal Informasi Indonesia. https://indonesia.go.id/kategori/kesehatan/2023/kapan-dan-bagaimana-tes-swab-dilakukan (30 Juli 2021).
Primaya Hospital, “Apa Itu Rapid Test, Swab, dan PCR, apakah tahu Perbedaannya?”, Situs Resmi Primaya Hospital. https://primayahospital.com/covid-19/apa-itu-rapid-test/ (02 Maret 2022)/
Rafi, Irsyad. “Golongan yang Mendapatkan Rukhsah dalam Ibadah Puasa dan Konsekuensi Hukumnya”, Nukhbatul ‘Ulum 4, no. 2 (2018): h. 204-219.
Sahriansyah. Ibadah dan Akhlak. Cet. I; Yogyakarta: Aswaja Pressindo, 2014.
Sālim, Kamāl bin Sayyid. ¢a¥³¥ Fiqh al-Sunnah. Cet. II; Cairo: al-Maktabah al-Tawfīqiyyah, 2003 M.
Saiful Anam, dkk., “Pendekatan Perundang-Undangan (Statuates Approach) dalam Penelitian Hukum”, Situs Resmi Saiful Anam & Partners: Advocates & Legal Consultants. https://www.saplaw.top/pendekatan-perundang-undangan-statute-approach-dalam-penelitian-hukum/ (14 Oktober 2021).
“Sejarah MUI”, Situs Resmi MUI Digital, https://mui.or.id/sejarah-mui/ (24 Mei 2022).
Suliyanto. Metode Penelitian Bisnis. t. Cet; Yogyakarta: Penerbit Andi, 2018.
Sholeh, Asrorun Ni’am. Metodologi Penetapan Fatwa Majelis Ulama Indonesia. t. Cet; Emir, 2016.
Taimiyyah, Ibnu. Majmu’ Fatāwā, Juz 25. Cet. I; Madinah: t.p., 1425 H/2004 M.
Tim Prima Pena, Kamus Besar Bahasa Indonesia.
Trisliatanto, Dimas Agung. Metodologi Penelitian. t. Cet; Yogyakarta, 2020.
Tuasikal, Muhamad Abduh. Panduan Ramadhan Kontemporer. Cet. I; Yogyakarta: Rumaysho, 2018.
Tugas Penanganan COVID-19, “Tanya Jawab: Apa itu virus corona baru dan Covid-19?”, Situs Resmi Komite Penanganan Covid-19 dan Pemulihan Ekonomi Nasional, https://covid19.go.id/p/single-tanya-jawab/apa-itu-virus-corona-baru-dan-covid-19 (02 Juli 2021).
Umar, Gampang Dadiyono dan Marzuki. “Hukum Berpuasa Dalam Kondisi Pandemi Covid-19”, Bustanul Fuqaha 1, no. 2 (2020): h. 197-208.
Umar, Nasaruddin. Kontemplasi Ramadan. Cet. I; Jakarta: AMZAH, 2020.
World Health Organization, QA For Public, https://www.who.int/indonesia/news/novel-coronavirus/qa/qa-for-public (30 Juli 2021).
Winarno. Covid-19 Pelajaran Berharga Dari Sebuah Pandemi. t. Cet.; Jakarta: Gramedia Pustaka Utama, 2020.
Wardiana, Andri. “Diagnosis SARS-CoV-2: Peran Sistem Deteksi dan Ragam Metode Uji dalam Menanggulangi Pandemi Covid-19”. BioTrends 11, no. 1 (2020): h. 21-29.
Published
2024-01-19
Statistic
Viewed: 46
Downloaded: 57
How to Cite
Nur Annisa Anzar, and Ahmad Syaripudin. 2024. “Hukum Tes Swab Saat Berpuasa Untuk Deteksi Covid-19 Pada Bulan Ramadan (Studi Fatwa MUI No. 23 Tahun 2021)”. AL-QIBLAH: Jurnal Studi Islam Dan Bahasa Arab 3 (1), 1-20. https://doi.org/10.36701/qiblah.v3i1.1300.