Tinjauan Hukum Islam terhadap Pengobatan Menggunakan Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) bagi Penderita Insomnia

Islamic Law Review on Treatment Using Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) for Insomnia Sufferers

Authors

  • Akhmad Hanafi Dain Yunta Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA), Makassar, Indonesia
  • Putra Alam Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA), Makassar, Indonesia
  • Ismail Al Hafidz Mahmud Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA), Makassar, Indonesia

DOI:

https://doi.org/10.36701/qiblah.v4i3.2346

Keywords:

ASMR, Islamic Law, Insomnia, Sharia Compliance, Complementary Therapy

Abstract

This study examines the Islamic legal perspective on using Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) as therapy for insomnia, a condition that disrupts worship quality and daily functioning. The research problem focuses on whether ASMR, as a modern therapeutic method, complies with Islamic law, given its potential triggers involving audio, touch, and visual elements. The objective is to analyze ASMR's psychological and neurological effects on insomnia and assess its permissibility under Islamic principles. Using a normative-conceptual approach through library research, the study draws on Quranic verses, Hadith, and empirical evidence. Findings indicate ASMR's efficacy in improving sleep via alpha-wave stimulation and neurohormonal mechanisms (e.g., oxytocin release). Jurisprudentially, ASMR is deemed mubah (permissible) if it avoids haram elements (e.g., music, aurat exposure) and adheres to ethical boundaries. The study concludes that ASMR is a sharia-compliant complementary therapy for insomnia, contributing to contemporary Islamic jurisprudence by integrating modern therapeutic methods within an ethical framework. Practical implications include guidelines for halal health practices.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Buku
Al-‘Asqalānī, Aḥmad ibn ‘Alī ibn Ḥajar, Fatḥ al-Bārī bi-Syarḥ al-Bukhārī, Cet I; Miṣr: al-Maktabah al-Salafiyyah, 1390 H.
Al-‘Uthaymīn, Muḥammad bin Ṣāliḥ bin Muḥammad, Sharḥ Riyāḍ aṣ-Ṣāliḥīn. Ar-Riyāḍ: Dār al-Waṭan li an-Nashr, 1426 H.
Al-Albānī, Muḥammad Nāṣir ad-Dīn, Aṣl Ṣifat Ṣalāt an-Nabī ṣallallāhu ʿalayhi wa sallam (Cet. 1; ar-Riyāḍ: Maktabat al-Maʿārif li al-Nashr wa at-Tawzīʿ 1427 H/2006 M).
Al-Badr, Abd al-Razzāq ibn ʿAbd al-Muḥsin, Fiqh al-Adʿiyah wa al-Adhkār, Cet II; al-Kuwayt, 1423 H/2003 M.
ʻAlī Thaqafī, Sālim. Aḥkām Al-Ghinā’ Wa Al-Ma‘āzif Wa Anwā‘ Al-Tarwīh Al-Hādif. Cet. 1; Qāhirah: Dār al-Bayān li-al-Ṭibā‘ah wa-al-Nashr, 1996.
Al-Irshād, Al-Ri'āsah al-ʿĀmmah li-Idārāt al-Buḥūth al-ʿIlmiyyah wa al-Iftā’ wa al-Daʿwah wa, Majallat al-Buḥūth al-Islāmiyyah, al-Riyāḍ: Dār al-Iftā’ al-Suʿūdiyyah.
Al-Jawziyyah, Abū ʿAbd Allāh Muḥammad ibn Abī Bakr ibn Ayyūb Ibn Qayyim, Zād al-Maʿād fī Hadyi Khayr al-ʿIbād. Cet. III; al-Riyāḍ: Dār ʿAṭāʾāt al-ʿIlm, 1440 H – 2019 M.
Al-Jawziyyah, Abū ʿAbd Allāh Muḥammad ibn Abī Bakr ibn Ayyūb Ibn Qayyim, Zād al-Maʿād fī Hady Khayr al-ʿIbād. Cet VII; Bayrūt: Dār al-Ma‘rifah, 2007 M
Al-Jawziyyah, Muḥammad ibn Abī Bakr ibn Ayyūb ibn Sa‘d Shams al-Dīn Ibn Qayyim, al-Ṭibb al-Nabawī, Cet VII; Bayrūt: Dār al-Ma‘rifah, 2007 M.
Al-Ju‘fī, Abū ‘Abdillāh Muḥammad bin Ismā‘īl al-Bukhārī. Ṣaḥīḥ Bukhārī. Cet V. Dimashq: Dār Ibn Kathīr, Dār al-Yamāmah, 1993.
Al-Mālikī, Muḥammad bin Muḥammad bin Sulaymān bin al-Fāsī bin Ṭāhir as-Sūsī ar-Riḍwānī al-Maghribī, Jam‘al-Fawā’id min Jāmi‘al-Uṣūl wa Majma‘ az-Zawā’id, (Cet. I; al-Kuwayt: Maktabah Ibn Kathīr, 1418 H/1998 M).
Al-Munajjid, Muḥammad Ṣāliḥ, Durūs li al-Syaikh Muḥammad al-Munajjid.
Al-Naysābūrī, Abū al-Ḥusayn Muslim ibn al-Ḥajjāj ibn Muslim al-Qushayrī. Al-Jami‘al-Ṣaḥīḥ: Ṣaḥīḥ Muslim. Cet. I. Beirut: Dar Tūq al-Najāt, 2011.
Al-Naysābūrī, Abū al-Ḥusayn Muslim ibn al-Ḥajjāj ibn Muslim al-Qushayrī, al-Jami‘al-Ṣaḥīḥ: Ṣaḥīḥ Muslim. Turkiya: Dar al-Tiba‘ah al-‘Amirah, 1334 H.
Al-Sijistānī, Abū Dāwūd Sulaimān ibn al-Ash‘ath ibn Isḥāq ibn Bishr al-Azdī, Sunan Abī Dāwūd. Al-Hind: al-Maṭba‘ah al-Anṣāriyyah bi-Dihli, 1323 H.
Al-Ṭūsī, Abū Ḥāmid Muḥammad ibn Muḥammad al-Ghazālī, Iḥyā’ ‘Ulūm al-Dīn. Bayrūt: Dār al-Ma‘rifah.
American Academy of Sleep Medicine (AASM). International Classification of Sleep Disorders – Third Edition (ICSD 3). Edisi III; Darien: American Academy of Sleep Medicine, 2021.
An-Nasāʾī, Abū ʿAbd ar-Raḥmān Aḥmad ibn Syuʿaib, as-Sunan al-Kubrā. Cet. I; Bayrūt: Muʾassasat ar-Risālah.
Bakrū, Kamāl al-Dīn Jumu‘ah. Aḥkām Al-Tadāwī Wa Al-Dawā’ Fī Al-Fiqh Al-Islāmī. Cet. 1; Kuwayt: Dār al-Ḍiyā, 2013.
Marx-Dick, Carolin. The Holistic Treatment of Sleep Disorders, The Holistic Treatment of Sleep Disorders. Cet. 1; Jerman: Moremedia, 2023.
Mohamed, Hazik. Beyond Fintech: Technology Applications for the Islamic Economy. Edited by Karimah Samsudin. Singapore: World Scientific Publishing, 2021.
Qāsim, Ḥamzah Muḥammad, Manār al-Qārī Sharḥ Mukhtaṣar Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Dimashq: Maktabat Dār al-Bayān, 1410 H/1990 M.
Richard, Craig. The Secret to Triggering Autonomous Sensory Meridian Response for Improved Sleep, Stress Relief, and Head-to-Toe Euphoria-Adams Media. Cet. 1; United States: Adams Media, 2018.
Sugiyono. Metodologi Penelitian Kuantitatif Kualitatif dan R&D. Cet. I; Bandung: Alfabeta, 2013.

Jurnal
Ahmad, Salman Rahul. “Hubungan Tingkat Stres Dengan Kejadian Insomnia Pada Mahasiswa Angkatan 2017 Fakultas Kedokteran Universitas Baiturrahmah.” Indonesian Journal for Health Sciences 6, no. 1 (2022): 1-7.
Almira, Bella Trisya. “Nikmat Dari Allah Untuk Hamba-Nya Yang Pandai Bersyukur.” Jurnal Teologi 1, no. 2 (2024): 42-48.
Anggraeni, Novita Eka. “Strategi Pembelajaran Dengan Model Pendekatan Pada Peserta Didik Agar Tercapainya Tujuan Pendidikan Di Era Globalisasi.” ScienceEdu, vol. 2, no. 1 (July 2019): 72-79, doi:10.19184/se.v2i1.11796.
Aprilini, Masita, Ahmad Yasser Mansyur, and Ahmad Ridfah, “Efektivitas Mendengarkan Murottal Al-Quran Dalam Menurunkan Tingkat Insomnia Pada Mahasiswa.” Psikis: Jurnal Psikologi Islami 5, no. 2 (Desember 2, 2019): 146-154. https://core.ac.uk/reader/276380800
Baglioni, Chiara, Gemma Battagliese, Bernd Feige, Kai Spiegelhalder, Christoph Nissen, Ulrich Voderholzer, Caterina Lombardo, Dieter Riemann. “Insomnia as a predictor of depression: a meta-analytic evaluation of longitudinal epidemiological studies.” Journal of affective disorders vol. 135,1-3 (2011): 10-9. doi:10.1016/j.jad.2011.01.011.
Bangun, Henny Arwina, Lia Rosa Veronika Sinaga, Jasmen Manurung, Seri Asnawati, dan Ronni Naudur Siregar, “Sosialisasi Cuci Tangan Pakai Sabun Di PAUD Dan Taman Kanak Kanak Sekolah Sinar Mentari Desa Percut Sei Tuan Kabupaten Deli Serdang Sumatera Utara.” Jurnal Abdimas Mutiara 1, no. 1 (Maret 1, 2020): 59-68. https://e-journal.sari-mutiara.ac.id/index.php/JAM/article/view/1097/941
Barratt, Emma L., and Nick J. Davis. “Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR): a flow-like mental state.” PeerJ 3 (Maret 26, 2015): e851. https://doi.org/10.7717/peerj.851.
Damaianti, Siska. “Hubungan Penggunaan Gadget Dengan Kuantitas Tidur Pada Remaja Di Smp N 6 Bukittinggi.” Jurnal Ners 7, no. 1 (2023): 13-19. https://doi.org/10.31004/JN.V7I1.8344
Darmawan, Alfin Hidayat, Komang Candra Brata, dan Adam Hendra Brata. “Pembangunan Aplikasi Perangkat Bergerak Menggunakan Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) Untuk Terapi Penderita Insomnia (Susah Tidur).” Jurnal Pengembangan Teknologi Informasi dan Ilmu Komputer 5, no. 8 (Agustus 2021): 3423-3430. https://j-ptiik.ub.ac.id/index.php/j-ptiik/article/view/9581.
Fredborg, Baverley, Jim Clark, and Sthepen D. Smith. “An examination of personality traits associated with Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR).” Frontiers in Psychology 8 (Februari 23, 2017): 247. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00247.
Fredborg, Baverley, Jim Clark, and Sthepen D. Smith. “Trait ASMR predicts social cognition.” Psychology of Consciousness: Theory, Research, and Practice 8 no. 1 (2021): 91–103. https://doi.org/10.1037/cns0000255.
Ludwig, Dylan, and Muhammad Ali Khalidi. “Autonomous sensory meridian response (ASMR) and the functions of consciousness.” Cognitive Science 48 no. 5 (Mei 14, 2024): e13453. https://doi.org/10.1111/cogs.13453.
Mazuki, Sarah Aqilah, Mohd Shazni Abdullah, and Mohd Fadzhil Mustafa. “Penentuan Al-Awlawiyyāt Maṣlahah Dan Mafsadah Dalam Fatwa Perubatan Di Malaysia: (Determination of Al-Awlawiyyāt Mashlahah and Mafsadah in Medical Fatwa in Malaysia).” Online Journal of Research in Islamic Studies 11 no. 1 (Juni 25, 2024): 113-30. https://doi.org/10.22452/ris.vol11no1.7.
Nurdin, Muhamad Saddam, Irwan Fitri Aco, and Rifqi Riswandha Idrus. “Tinjauan Hukum Islam Mengenai Pengobatan Menggunakan Metode Terapi Musik.” AL-QIBLAH: Jurnal Studi Islam Dan Bahasa Arab 2, no. 6 (November 30, 2023): 674-705. https://doi.org/10.36701/qiblah.v2i6.1587.
Poerio, Giulia Lara, Emma Blakey, Thomas J. Hostler, Theresa Veltri. “More than a feeling: Autonomous sensory meridian response (ASMR) is characterized by reliable changes in affect and physiology.” PloS one 13.6 (Juni 20, 2018): e0196645. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0196645.
Putra, Pristian Hadi. “Tantangan pendidikan islam dalam menghadapi society 5.0.” Islamika: Jurnal Ilmu-Ilmu Keislaman 19. no. 2 (Desember 31, 2019): 99-110. https://doi.org/10.32939/islamika.v19i02.458.
Riemann, Dieter, Chiara Baglioni, Claudio L. A. Bassetti, Bjørn Bjorvatn, Leja Dolenc Groselj, Jason G. Ellis, Kai Spiegelhalder. “European guideline for the diagnosis and treatment of insomnia.” Journal of Sleep Research 26 no. 6 (September 5, 2017): 675–700. https://doi.org/10.1111/jsr.12594.
Rohman, M. Najibur. “Tinjauan Yuridis Normatif Terhadap Regulasi Mata Uang Kripto (Crypto Currency) Di Indonesia.” Jurnal Supremasi 11 no. 2, (Agustus 31, 2021): 1-10. https://doi.org/10.35457/supremasi.v11i2.1284.
Sari, Elmia, Ari Pristiana Dewi, and Darwin Karim. “Pengaruh terapi seft terhadap kualitas tidur remaja dengan insomnia literature review.” Jurnal Ilmu Keperawatan 9, no. 2 (Agustus 10, 2021): 1-14. https://garuda.kemdikbud.go.id/documents/detail/2298217
Setiawati, Nur Afifah, Siti Urmila Ramadhita, Ahmat Zanwar, and Nanda Noviandina. “Teknik Relaksasi Untuk Kecemasan Dan Stres Pada Remaja: Kajian Sistemik.” Jurnal Psikologi 1, no. 4 (Mei 29, 2024): 1-14. https://doi.org/10.47134/pjp.v1i4.2581.
Setiawati, Nur Afifah, Siti Urmila Ramadhita, Ahmat Zanwar, and Nanda Noviandina. “Teknik Relaksasi Untuk Kecemasan Dan Stres Pada Remaja: Kajian Sistemik.” Jurnal Psikologi 1 no. 4 (Mei 29, 2024): 14. https://doi.org/10.47134/pjp.v1i4.2581.
Suhono, Turah dan Hanif Al Fatta. “Penyusunan Data Primer Sebagai Dasar Interoperabilitas Sistem Informasi Pada Pemerintah Daerah Menggunakan Diagram Raci (Studi Kasus: Pemerintah Kabupaten Purworejo).” JNANALOKA 2 no. 1 (Maret 1, 2021): 36-44. https://doi.org/10.36802/jnanaloka.2021.v2-no1-35-44.
Uvnäs-Moberg, Kerstin, Linda Handlin, and Maria Petersson. “Self-soothing behaviors with particular reference to oxytocin release induced by non-noxious sensory stimulation.” Frontiers in psychology 5 (Januari 12, 2015): 116675. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.01529.
Wahono, Wili Suciani, Marisca Agustina, and Nurul Ainul Shifa. “Pengaruh Relaksasi Autonomous Sensory Meridian Response (Asmr) Terhadap Tingkat Kecemasan Mahasiswa Dalam Menghadapi Skripsi Pada Mahasiswa Keperawatan Reguler Tingkat Akhir Di Universitas Indonesia Maju Jakarta Tahun 2023.” Jurnal Rumpun Ilmu Kesehatan 3, no. 3 (November 3, 2023): 145-156. https://doi.org/10.55606/jrik.v3i3.2631.
Yudha Prawira, Asrori, Eko Prabowo, and Fajar Febrianto. “Model Pembelajaran Olahraga Renang Anak Usia Dini: Literature Review.” Jurnal Educatio FKIP UNMA 7, no. 2 (April 27, 2021): 300-308. https://doi.org/10.31949/educatio.v7i2.995.
Yuniarti, Bella Dwi, Amrina Tarjaba Rasyada, Ria Angelina, Napisa Salria Wulandari, Ayuni Herzafitri. “Dampak Terapi Murottal Al-Qur’an Terhadap Kualitas Tidur Mahasiswa.” Proceeding Conference on Psychology and Behavioral Sciences. Vol. 3. (Agustus 9, 2024): 108-116. https://doi.org/10.61994/cpbs.v3i.131.
Yusaira, Fathima dan Cathlyn Niranjana Bennett. “Influence of Autonomous Sensory Meridian Response on Relaxation States: An Experimental Study.” NeuroRegulation 8, no. 4 (Desember 30, 2021): 184-193. https://doi.org/10.15540/nr.8.4.184.

Downloads

Published

2025-07-28

How to Cite

“Tinjauan Hukum Islam Terhadap Pengobatan Menggunakan Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) Bagi Penderita Insomnia: Islamic Law Review on Treatment Using Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) for Insomnia Sufferers”. 2025. AL-QIBLAH: Jurnal Studi Islam Dan Bahasa Arab 4 (3): 489-512. https://doi.org/10.36701/qiblah.v4i3.2346.