Analisis Implementasi Kaidah Fikih Lā Ḍarar Wa Lā Ḍirār dalam Kedokteran Modern pada Kasus Tindakan Operasi

Analysis of the Implementation of the Fiqh of Lā Ḍarar Wa Lā Ḍirār in Modern Medical in Case of Surgical Action

  • Muhammad Nirwan Idris Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA) Makassar
  • Kurnaemi Anita Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA) Makassar
Keywords: implementation, principles of fiqh, modern medicine

Abstract

The relevance of the principles of fiqh in interpreting the law of a number of cases in the world of modern medicine has long been applied globally by classical and contemporary fiqh scholars. Advances in technology in the field of medicine have given rise to a number of controversial medical treatments and measures. For this reason, this study was carried out to describe the concept of fiqh la> d}arar wa la> d}ira>r in formulating shari'a law in medical disciplines and the correlation between the two, then implementing it based on the case examples described. This study uses qualitative analytic research with a phenomenological approach. The results of the study concluded that medical treatment that violates the shari'ah code of ethics and poses a danger and damage to the patient concerned can be included in the la> d}arar wa la> d}ira>r rules. Examples of cases such as hysterectomy carried out due to medical and emergency interests, are permitted as the application of the rules of al-d}arar yudfa’ bi qadr al-imka>n. Then medical treatment is not carried out for reasons of treatment and emergency needs, such as changing parts of the body for beauty and trends, or taking actions that according to the medical there are dangers and negative effects that are greater than the benefits, then it can be included in the rules of ' dar’u al-mafāsid muqaddam ‘ala> jalbi al-mas}a>lih}. In the case of autopsy and eugenic abortion are included in the rule of the law iz{a> ta’a>rad{a mafsadata>n ru>’iya a’zamuhuma dararan bi irtika>bi akhaffihima>, for taking less harm should be done to avoid greater harm, and this is the most appropriate opinion on this issue.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Muhammad Nirwan Idris, Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA) Makassar

Received his graduate degrees from Faculty of Islamic Studies (Shariah), LIPIA Jakarta, a branch of the Imam Muhammad ibn Saud Islamic University in Riyadh, Saudi Arabia. Currently he is a Senior Lecturer in STIBA Makassar. 

 

 

Kurnaemi Anita, Sekolah Tinggi Ilmu Islam dan Bahasa Arab (STIBA) Makassar

Received her master graduate degrees from Faculty of Islamic Studies (Shariah) in Islamic Economics, UIN Alauddin Makassar, Indonesia. Currently she is a Senior Lecturer in STIBA Makassar. 

References

Al-Qur’an dan Terjemahnya

‘Abdulfattāḥ Maḥmūd Idrīs. (1432/2000). Ḥukmu Tasyrīḥ al-Jism al-Basyariyyi. Cet.I; Riyad: Dār al-Ṡamī’ī.

‘Aqlah, Muḥammad. (1409/1988). Niẓām al-Usrah al-Islāmī. Cet. 2; ‘Ammān: Maktabah al-Risālah al-Ḥadīṡah.

Abū al-Ma’ālī ‘Abdul Malik bin Muḥammad bin ‘Abdillāh al-Juwainī, Giyāṡ al- Umam fī al-Tiyāṡ al-ẓulmi (Cet. II; Riyāḍ: Maktabah Imam al-Ḥaramain, 1401 H./1980 M.),

Abū Dāud, Sulaimān bin al-Asy’aṣ al-Azdarī. (1430/2009). Sunan Abī Dāud. Cet. 1; Riyad: Maktabatul Ma’arif.

al-‘Uṡaimin, Muḥammad bin Ṣāliḥ. (1428/2007). al-Syarh al-Mumti’ ‘Alā Zādi al-Mustaqnī. Jilid 8 Cet. I; Jeddah: Dār Ibnu al-Jauzī.

al-Asqalānī, Syihābuddīn Aḥmad bin ‘Alī bin Muḥammad. (1379/1961). Fath al-Bārī. Cet. 1; Beirut: Dār al-Ma’rifah.

al-Bagdādī, ‘Abdullatīf. (1414/1994). al-Ṭibbu min al-Kitāb wa al-Sunnah. Cet. 3; Beirut: Dār al-Ma’rifah.

al-Bāḥisīn, Ya’qūb bin ‘Abdil Wahhāb. (1431/2010). al-Qawā’id al-Fiqhiyyah. Cet. 5; Riyāḍ: Maktabah al-Rusyd.

_______, Ya’qūb bin ‘Abdil Wahhāb. (1432/2011). Mufaṣṣal fī Qawā’id al-Fiqhiyah. Cet. 2; Riyāḍ: Dār al-Tadmuriyah.

al-Bukhari, Muhammad bin Ismā’il. (1423/2002). Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Cet. 1; Damaskus: Dar Ibnu Kaṣīr.

al-Burnū, Muḥammad Ṣidqī bin Aḥmad bin Muḥammad. (1422/2002). al-Wajīz Fī Iḍāhi Qawā’id al-Fiqh al-Kulliyyah. Cet. 5; Beirut-Lebanon: Muassasah Ar-Risālah.

_______, Muḥammad Ṣidqī bin Aḥmad bin Muḥammad. (1431/2010). Mausūah al-Qawā’id al-Fiqhiyah. Jilid 1 Cet. 2; Beirūt: Dār al-Risālah al-‘Āliyah.

al-Gānim, Umar bin ‘Abdil’ Azīz bin Ibrāhīm. (1421/2001). Aḥkām al-Janīn fī al-Fiqh al-Islāmī. Cet. I; Jeddah: Dār al-Andalus al-Kadrā.

al-Gazālī, Muḥammad bin Muḥammad al-Ṭūsī.(1419/1997). al-Mankhūl Min Ta’līqāt al-Uṣūl. Cet. III; Beirūt: Dār al-Fikr al-Ma’āṣir.

al-Ḥamwī, Syihābuddin al-Ḥusainī. (1405/1993). Gamzu ‘Uyūn al-Baṣāir Syarḥu Kitāb al-Asybāh wa al-Naẓāir. Jilid 1 Cet. 1; Beirut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyah.

al-Īsā, Sulaimān bin Fahd. (1432/2011). Isqāṭ al-Ḥaml wa Āṡāruhu fī al-Fiqh al-Islāmī. Cet. 1; Riyad: Maktabah al-Malik Fahd al-Waṭaniyah.

al-Jurjānī, ‘Alī bin Muḥammad bin ‘Alī. (1396/1978). al-Ta’rīfāt. Cet. 1; Beirut-Lebanon: Maktabah Lubnān.

al-Maqqarī, Abū ‘Abdillah Muḥammad bin Muḥammad. (1404/1983). al-Qawā’id. Jilid 1, Ma’had al-Buḥūṡ al-‘Ilmiyyah wa Iḥyī’ al-Turāb al-Islāmī, Jāmi’ah Ummu al-Qurā’, Makkah al-Mukarramah.

al-Mīman, Turkī bin ‘Abdillāh bin Ṣāliḥ. (1422/2001). al-Qawā’id wa al-ḍawābiṭ al-Fiqhiyyah ‘Inda al-Syaikh Ibnu ‘Uṡaimin fī al-‘Ibādāt. Jilid 1 Cet. 1; Riyad: Maktabah al-Rusyd.

al-Murdāwī, ‘Alī bin Sulaimān. (1375/1956). al-Inṣāf fī Ma’rifah al-Rājiḥ Min al-Khilāf. Jilid 2 Cet. I; Kairo: al-Sunnah al-Muḥammadiyah.

al-Nadawī, ‘Alī Aḥmad. (1411/1998). al-Qowā’id al-Fiqhiyah. Cet. 4; Jeddah: Dār al-Basyīr.

al-Naisābūrī, Muslim bin al-Ḥajjāj. (1426/2010). Ṣaḥīh Muslim. Cet. 1; Lebanon: Dar al-Kutub al-‘Ilmiyyah

al-Nasīmī, Muḥammad Nāẓim. (1407/1987). al-Ṭibb al-Nabawi wa al-‘Amal al-Hadīs. Cet. 4; Beirut-Lebanon: Muassasah Al-Risālah.

al-Natsyah, Muḥammad bin ‘Abdiljawwād. (1422/2000). al-Masāil al-Ṭibbiyah al-Mustajaddah fī ḍaui al-Syarī’ah. Jilid 1 Cet. I; British: Silsilah Iṣdārāt al-Ḥikmah.

al-Nawawī, Abū Zakariyyā Yaḥyā bin Syaraf. (2004). al-Majmū’ Syarḥ al-Mażhab. Jilid 5 Cet.I; Jeddah: Maktabah al-Irsyād.

al-Nujaimī, Muḥammad bin Yaḥyā bin Ḥasan. (1432/2011). al-Ijhād Aḥkāmuhu wa Ḥudūduhu fī al-Syarī’ah al-Islāmiyah wa al-Qonūn al-Waḍ’ī. Cet. I; Riyad: al-‘Ubaikān.

al-Qaḥṭānī, Fawwāz Muḥammad ‘Alī. (1434/2013). al-Qawā’id wa al-ḍawābiṭ al-Fiqhiyyah al-Muaṡṡirah fī al-Mu’āmalāt al-Maṣrifiyyah al-Islāmiyyah. Jilid 1 Cet. I; Beirut: Muassasah al-Risālah.

al-Qarāfī, Abu al-‘Abbās Syihābuddīn. (1994/1415). al-Żakhīrah. Jilid 3 Cet. I; Beirut: Dār al-Garb al-Islāmī.

al-Qarāfī, Syihābuddīn Aḥmad bin Idrīs. (1421/2001). al-Furūq. Jilid 3 Cet. I; Mesir: Dār al-Salām.

al-Sa’dī, ‘Abdurraḥmān. (1426/2005). al-Mukhtārāt al-Jalīlah Min Masāil al-Fiqhiyyah. Cet. I; Kairo: Dār al-Āṡar.

al-Ṣābūnī, ‘Abdurraḥmān. (1417/1997). al-Madkhal li Dirāsati al-Tasyrī’ al-Islāmī. Jilid 1 Cet. 1: Jāmi’atu Ḥalbi.

al-Ṣawāṭ, Muḥammad bin ‘Abdillāh bin ‘Ābid. (1422/2001). al-Qawā’id wa al-ḍawābiṭ al-Fiqhiyyah ‘Inda Ibni Taimiyah fī Fiqh al-Usrah. Cet.1; Ṭāif: Maktabah Dār al-Bayān al-Ḥadīṡah.

al-Subkī, Tājuddīn ‘Abdul Wahhāb bin ‘Alī. (1411/1991). al-Asybāh wa al-Naẓāir. Cet. 1; Beirut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyah.

al-Suyūṭī, ‘Abdurraḥmān bin Abī Bakr Jalāluddīn. (1411/1990). al-Asybāh wa al-Naẓāir. Cet. 1; Beirūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyah.

al-Syāṭibī, Ibrāhīm bin Mūsā al-Lakhmī. (1417/1997). al-Muwāfiqāt. Jilid 1 Cet. 1; Dār Ibnu ‘Affān.

al-Syaukānī, Muḥammad bin ‘Alī bin Muḥammad. (1420/2000). Nailul Auṭār. Jilid 2 Cet. I; Beirut: Dār al-Kitāb al-‘Arabī.

al-Syinqīṭī, Muḥammad bin Muḥammad al-Mukhtār. (1424/2004). Ahkām al-Jirāhah al-Ṭibbiyah wa al-Āṡār al-Murattabah ‘Alaihā. Cet. 3; Kairo: Maktabah al-Tābi’īn.

al-Syuwairikh, Sa’ad bin ‘Abdil ‘Azīz bin ‘Abdillāh. (1428/2007). Aḥkām al-Handasah al-Warāṡiyah. Cet. I; Riyad: Dār Kunūz Isybīliyā.

al-Taftāzānī, Mas’ūd bin ‘umar bin ‘Abdillāh. (1310/1891). al-Talwīḥ ‘Alā al-Tauḍīḥ. Jilid 1 Cet. 1; Istanbūl Turki: Maktabah Ṣanāyi’.

al-Ṭāhir, Muḥammad bin ‘Āsyūr. (1421/2001). Maqāṣidu al-Syarī’ah al-Islāmiyyah. Cet. 2; Yordania: Dā al-Nafāis.

al-Wansyīrī, Aḥmad bin Yaḥyā. (1427/2006). Iḍāḥ al-Masalik Ilā Qawā’id al-Imām Abī ‘Abdillah Mālik. Cet. 1; Beirut: Dār al-Jauzī.

al-Żahabī, Muḥammad bin Aḥmad bin ‘Uṡmān. (1424/2003). al-Kabāir. Cet. 2; Mekkah: Maktabah al-Furqān.

al-Zarqā, Musṭafā Aḥmad. (1425/2004). al-Madkhal al-Fiqhi al-’Ām. Jilid 2 Cet. 2; Damaskus: Dār al-Qalam.

al-Zinjānī, Muḥammad bin Aḥmad Syihābuddīn. (1398/1978). Takhrīj al-Furū’ ‘alā al-Uṣūl. Cet. 3; Beirūt: Muassasah al-Risālah.

Bahraen, Raehanul. (1439/2017). Fikih Kontemporer Kesehatan Wanita. Cet. 2; Jakarta: Pustaka Imam Syafi’i.

Baso, Zohra Andi. (1999). Kesehatan Reproduksi, Panduan Bagi Perempuan. Cet. 1; Yogyakarta: Yayasan Konsumen Sulawesi Selatan , bekerjasama dengan Pustaka Pelajar, h. 82-84.

Djaganata, Servin Pandu. (2017). “Residu Urine Pasca Total Vaginal Histerektomi Setelah Pemberian Misoprostol di RSUD H. Adam Malik Medan; The Journal of Medical School”, Majalah Kedokteran Nusantara, vol. 50, no. 3 (September, 2017.), h. 154-156.

Fatwa Lajnah al-Iftā’ bi al-Mamlakah al-Urdūniyah al-Hāsyimiyah. (1397/ 1976), “Intifā’u al-Insān bi A’ḍāi bi Jismi Insān Ākhar Ḥayyan Kāna aw Maitan”; dalam risalah Majallah Majma’ al-Fiqh al-Islāmī; dikutip dalam Mu’tamar al-Islāmī ke 4, Vol. 3, No. 4, 20 Maret, h. 5-8.

Ganīm, Kārim al-Sayyid. (1418/1997). al-Istinsākh wa al-Injāb Baina Tajrīb al-Ulamā’ wa Tasyrī al-Samā’. Cet. 1; Mesir: Dār al-Fikr al-‘Arabī.

Hai’ah Kibār al-Ulamā bi al-Mamlakah al-‘Arabiyyah al-Su’udiyyah, Fatwa no. 9453, pada 29/3/1406H; Fatwa no. 140, pada 20/6/1407H; Fatwa no. 17576, pada 19/2/1416 H.

Hai’ah Kibār al-Ulamā’ bi al-Mamlakah al-‘Arabiyah al-Su’ūdiyah. (1379/1976). Resolusi no. 47, 20/8/1396 H. Tentang: “Aḥkām Tasyrīḥ Badan al-Mayyit”, pada al-Daurah al-Tāsi’ah.

Ḥaidar, ‘Alī. (1416/1996). Darar al-Ḥukkām-Syarḥu Majallah al-Aḥkām. Jilid 1 Cet. I; Beirūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyah.

Hidayat, Yudi Muliyana. (2014). “Perbandingan Luaran dan Komplikasi Operasi Histerektomi Radikal Perlaparaskopi Dengan Histerektomi Radikal Perlaparotomi Pada Karsinoma Serveks Uteri Stadium Awal”, Majalah Obstetri dan Ginekologi; Departemen Obstetri Dan Ginekologi Universitas Padjadjaran, RSUD Dr. Hasan Sadikin, Bandung, Vol. 22, No. 3 (September-Desember 2014), h. 101-106.

Ibnu ‘Ābidīn, Muḥammad Amīn bin ‘Umar bin ‘Abdil ‘Azīz al-Ḥanafī. (1412/1992). Ḥāsyiyah Ibnu ‘Ābidīn, Jilid 2 Cet. I; Beirut: Dār al-Fikr.

Ibnu Ḥazm, ‘Alī bin Aḥmad al-Ẓirī. (1414/1994). al-Muḥallā bi al-Āṡār. Jilid 5 Cet I.; Beirut: Dār al-Fikr.

Ibnu Nujaim, Zainuddīn bin Ibrāhīm bin Muḥammad al-Ḥanafī. (1400/1979). al-Asybāh wa al-Naẓāir ‘alā Mazhab al-Imām Abī Ḥanīfah. Cet, I; Beirūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyah.

Ibnu Rajab ‘Abdurraḥmān bin Syihābuddin bin Aḥmad al-Ḥanbalī. (1429/2008). Jāmi’ al-‘Ulūm wa al-Ḥikam fī Syarhī Khamsīna Ḥadīṡan min Jawāmi’ al-Kalim. Cet. 1; Kairo-Mesir: Dār al-Ṣafwah.

Ibrāhīm, bin Muḥammad Qāsim bin Muḥammad Raḥīm. (1423/2002). Aḥkām al-Ijhād fī Fiqh al-Islāmī. Cet. I; Briton: al-Ḥikmah.

Idrīs, ‘Abdulfattāh Maḥmūd. (1433/2012). Ikhtiār Jinsi al-Janīn. Cet. I; Riyad: Dār al-Ṣamī’ī.

Idrīs, Abdulfattāḥ Maḥmūd. (1416/1995). al-Ijhād min Manẓūr Islāmī. Cet. I; Kairo: Dār al-Nahḍah al-‘Arabiyyah.

Kusmaryanto, S.C.J. (2002). Kontroversi Aborsi. Cet. II; Jakarta: Gramedia Widiasarana Indonesia.

Majallah Majma’ al-Fiqh al-Islāmī; Makkah al Mukarramah. (1408/1987). Pada al-Daurah al-‘Āsyirah, Safar.

Majma’al-Fiqh al-Islāmī, Resolusi No. 4, al-Daurah al-Ṡaniyah ‘Asyarah, 15 Rajab 1410 H., ‘an: “Isqāṭ al-Janīn al-Musyawwih Khalqiyyan”, Majallah Majma’ al-Fiqh al-Islāmī, h. 123.

Mochtar, Rustam. (1998). Sinopsis Obstetri; Obstetri Fisiologi, Obstetri Patologi. Cet. III; Jakarta: EGC.

Moeloek, F.A. (2002). “Etika dan Hukum Teknik Reproduksi Buatan” Makalah yang dipresentasikan pada Kuliah Umum Temu Ilmiah I Fertilitas Endokrinologi Reproduksi, Bandung (4-6 Oktober, 2002).

Mudḥajī, Muḥammad bin Hāil bin Gīlān. (1432/2012). Aḥkām al-Nawāzil fī al-Injāb. Cet.1; Riyad: Dār Kunūz Isybīliyā.

Purwawidyana. (1998). “Operasi Pergantian Kelamin”, Makalah yang disajikan pada Simposium Pergantian Kelamin. Ungaran: UNDARIS (16 September 1998 M.).

Putri, Winda Destiana. (2018). “Resiko Kanker Langka di Balik Implan Payudara”, Republika, 23 Apil.

Quwwatih, ‘Ādil bin ‘Abdil Qādir Waliyu. (1425/2004). al-Qawā’id wa al-ḍawābiṭ al-Fiqhiyyah al-Qarāfiyyah. Jilid 1 Cet. I; Beirūt: Dār al-Basyā’ir al-Islāmiyah.

Rif’at, Muḥammad. (1405/1984). al-‘Amaliyah al-Jaraḥiyah wa Jarāḥah al-Tajmīl. Cet. 4; Mesir: Dār al-Ma’rifah li al-Ṭibā’ah wa al-Nasyr.

Sa’īdī, Yaḥyā. (1431/2010). al-Taq’īdal-Fiqhī wa Aṡaruhu fī al-Ijtihād al-Ma’āṣir. Cet. 1; Beirūt: Dār Ibnu Ḥazm.

Syabīr, Muḥammad ‘Uṡmān. (1421/2001). “Mauqif al-Islām min al-Amrāḍ al-Warāṡiyah”. Disertasi, Yordania: Dirāsah Fiqhiyah fī Qaḍāyā Ṭibbiyah Mu’āṣirah.

_______, Muḥammad ‘Uṡmān. al-Qawā’id al-Kulliyyah wa al-ḍawābiṭ al-Fiqhiyyah fī al-Syarī’ati al-Islāmiyah, Cet. II; Yordania: Dār al-Nafāis1428 H./2007

Zakariyyā, Abū Yaḥyā bin Muḥammad al-Anṣārī. (1411/1991). al-Ḥudūd al-Anīqah wa al-Ta’rīfāt al-Daqiqah. Cet. I; Mesir: Markaz Jum’ah al-Mājid bi al-Ta’āwun Ma’a Dār al-Fikr al-Ma’āṣir.

Published
2020-06-01
Statistic
Viewed: 842
Downloaded: 2054
How to Cite
Muhammad Nirwan Idris, & Kurnaemi Anita. (2020). Analisis Implementasi Kaidah Fikih Lā Ḍarar Wa Lā Ḍirār dalam Kedokteran Modern pada Kasus Tindakan Operasi. NUKHBATUL ’ULUM: Jurnal Bidang Kajian Islam, 6(1), 50-76. https://doi.org/10.36701/nukhbah.v6i1.100